Trong khuôn khổ Đề tài khoa học, Thanh tra tỉnh Tuyên Quang đã tổ chức học tập kinh nghiệm tiếp công dân, xử lý đơn thư, giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh tại một số tỉnh, thành phố như thành phố Đà Nẵng, tỉnh Hải Dương, tỉnh Thái Nguyên.
Đây đều là các địa phương có nền kinh tế phát triển, tốc độ công nghiệp hóa, đô thị hóa cao, tổng thu ngân sách hằng năm lớn. Quá trình phát triển kinh tế đó yêu cầu phải thực hiện thu hồi giải phóng mặt bằng để tạo quỹ đất cho các dự án công nghiệp, dịch vụ, xây dựng hạ tầng dẫn đến nhiều khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh phức tạp, kéo dài, đông người. Do có sự khác biệt về đặc điểm địa lý, kinh tế, xã hội nên việc giải quyết khiếu nại, tố cáo giữa các địa phương có những nét đặc thù riêng. Tuy nhiên, điểm chung là trong thời gian qua các cấp chính quyền tại thành phố Đà Nẵng, tỉnh Thái Nguyên và Hải Dương đã có những nỗ lực tích cực trong việc giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh của công dân, góp phần ổn định tình hình an ninh, chính trị tại địa phương.
Qua trao đổi, học tập kinh nghiệm tại thành phố Đà Nẵng, tỉnh Hải Dương, Thái Nguyên, nhận thấy các tỉnh, thành phố trên đã có nhiều giải pháp nâng cao chất lượng công tác tiếp công dân, xử lý đơn, giải quyết khiếu nại, tố cáo của các cấp trên địa bàn tỉnh, thành phố.
Uỷ ban nhân dân thành phố Đà Nẵng đã ban hành văn bản quy phạm pháp luật về Quy trình tiếp nhận, xử lý, giải quyết đơn kiến nghị, phản ánh. Mặc dù hiện nay, đơn kiến nghị, phản ánh chiếm phần lớn số lượng đơn, nhưng chưa có bất kỳ văn bản quy phạm pháp luật nào điều chỉnh về việc giải quyết loại đơn này. Thành phố Đà Nẵng là địa phương đầu tiên và duy nhất trên cả nước đã ban hành văn bản quy phạm pháp luật về quy trình xử lý đơn kiến nghị, phản ánh. Bên cạnh đó, nhận thấy quy trình giải quyết khiếu nại được quy định tại Luật Khiếu nại và các văn bản hướng dẫn thi hành còn chưa cụ thể, Ủy ban nhân dân thành phố đã ban hành Quy trình giải quyết khiếu nại của tổ chức, cá nhân trên địa bàn. Thanh tra Đà Nẵng cũng như các cấp chính quyền đã thực sự đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, điều hành hoạt động tiếp công dân, xử lý đơn thư, giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh; xây dựng và đưa vào sử dụng trên toàn thành phố phần mềm quản lý công tác thanh tra, tiếp công dân, xử lý đơn thư, giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh. Thông qua đó đã quản lý chặt chẽ và nâng cao hiệu quả công tác tiếp công dân và giải quyết đơn của các cấp, các ngành trên địa bàn, đặc biệt phần mềm được thiết kế mở để công dân có thể truy cập theo dõi, giám sát quá trình giải quyết vụ việc của các cơ quan có thẩm quyền. Việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động đã tạo nên sự minh bạch trong hoạt động của các cơ quan nhà nước, đáp ứng tối đa yêu cầu về việc xây dựng chính quyền điện tử. Xét về kết quả giải quyết khiếu nại, tố cáo của thành phố Đà Nẵng cho thấy, các cấp chính quyền đã thực sự làm tốt công tác dân vận, thuyết phục công dân, kết quả cho thấy có đến 19,4% tỷ lệ vụ việc được giải quyết thông qua công tác vận động, giải thích.
Ủy ban nhân dân tỉnh Thái Nguyên đã ban hành Quy chế tiếp nhận, giải quyết, trả lời kiến nghị của cử tri do Đoàn Đại biểu Quốc hội, Thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh chuyển đến. Ngoài ra, để nâng cao tỷ lệ giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh trên địa bàn tỉnh, giải quyết dứt điểm các vụ việc khiếu nại, tố cáo phức tạp, kéo dài Thanh tra tỉnh Thái Nguyên rất chú trọng công tác quản lý địa bàn; gắn trách nhiệm cá nhân với việc giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh của địa bàn phụ trách, có các biện pháp đôn đốc, phối hợp với chính quyền địa phương để nâng cao hiệu quả công tác giải quyết đơn thư của công dân.
Là địa phương tập trung nhiều khu công nghiệp lớn như khai thác than, đá, xi măng và một số ngành may mặc, điện tử…chính quyền tỉnh Hải Dương trong thời gian qua đã tập trung giải quyết nhiều vụ việc khiếu nại, tố cáo, kiến nghị phản ánh đông người liên quan đến vấn đề ô nhiễm môi trường. Công tác dân vận được tỉnh Hải Dương chú trọng thực hiện. Ủy ban nhân dân tỉnh đã ban hành các văn bản về đổi mới công tác dân vận trong cơ quan hành chính nhà nước, chính quyền các cấp trong tỉnh; Quy định tiêu chí đánh giá công tác dân vận; Chương trình, kế hoạch phối hợp thực hiện công tác dân vận. Qua đó đã làm tốt công tác tiếp dân, đối thoại với nhân dân; giải quyết những kiến nghị, nguyện vọng của nhân dân; tập trung giải quyết đơn, thư khiếu nại, tố cáo của công dân ngay từ cơ sở, hạn chế đơn thư vượt cấp, kéo dài.
Đây đều là những cách làm mới, giải pháp có hiệu quả để tỉnh Tuyên Quang có thể vận dụng, học tập. Việc ban hành các văn bản hướng dẫn cụ thể có tính chất chuyên môn nghiệp vụ giúp cho các cơ quan hành chính nhà nước thuận lợi trong việc thực hiện các quy định của pháp luật về tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân. Bên cạnh đó, qua trao đổi, học tập kinh nghiệm còn rút ra được những bài học kinh nghiệm về kỹ năng tiếp công dân đến khiếu nại, tố cáo, nhất là khiếu nại, tố cáo đông người; tâm lý của người đi khiếu nại, tố cáo, tâm lý của người giải quyết khiếu nại, tố cáo; kỹ năng vận động, thuyết phục trong việc vận dụng vào tiếp dân, giải quyết đơn; kinh nghiệm trong quá trình áp dụng pháp luật trong giải quyết khiếu nại, tố cáo khi vừa bảo đảm tôn trọng pháp luật, vừa đảm bảo an dân, ổn định xã hội, bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của Đảng, nhà nước và công dân; kinh nghiệm giải quyết đơn có yếu tố tôn giáo, người nước ngoài….. Ngoài ra tại nhiều địa phương, công tác đào tạo, bồi dưỡng cập nhật kiến thức pháp luật cũng như kỹ năng tiếp công dân, xử lý đơn thư, giải quyết khiếu nại, tố cáo được thực hiện thường xuyên với các báo cáo viên có nhiều kinh nghiệm về công tác này từ Trung ương tới các địa phương; tổ chức các cuộc tọa đàm, trao đổi về nghiệp vụ giữa các địa phương cũng là dịp để đội ngũ làm công tác tiếp dân, xử lý đơn thư, giải quyết khiếu nại, tố cáo hành chính trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn. Đây là những kinh nghiệm tốt có thể tham khảo vận dụng để nâng cao hiệu quả công tác tiếp dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo tại tỉnh Tuyên Quang trong thời gian tới./.
Nguyễn Thu Trang